Απασχόληση

Τον Μάρτιο του 2012 ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων έδωσε στη δημοσιότητα τα βασικά στοιχεία της έρευνας που έγινε για λογαριασμό του Οργανισμού ΕΛΓΟ - «ΔΗΜΗΤΡΑ», στην Αθήνα & Θεσσαλονίκη, όπου από τους εκτιμώμενους (με αναγωγή) 1.500.000 πολίτες, το 68,2 % των ερωτηθέντων έχει σκεφθεί να επιστρέψει στην επαρχία και το μισό (47,6%) επιλέγει ως πρώτη απασχόληση τον τομέα της αγροτικής παραγωγής.

Αξίζει να επισημάνουμε-σχολιάσουμε μερικά σημεία, διότι φαίνεται αχνά, ίσως για πρώτη φορά, ότι αποτυπώνονται στοιχεία για την βάση μιας κάποιας αγροτικής πολιτικής στην Ελλάδα.

«Είμαστε σε μια εποχή μιας αντίστροφης πορείας, όπου ο μετεμφυλιακός μετασχηματισμός της ελληνικής κοινωνίας, με την περιβόητη αστυφιλία τις πρώτες τρεις δεκαετίες, από το ’50 μέχρι το ’80, δίνει τη θέση του σε μια αντίστροφη πορεία αυτή την εποχή». Πράγματι, επισημαίνεται μια ΑΓΡΟΦΙΛΙΑ, που παρά το ότι εξαγγέλθηκε πριν από χρόνια, σήμερα συμβαίνει ευκαιριακά, χωρίς σχεδιασμό, και με πραγματικό χάος στην ύπαιθρο, οργανωτικά και οικονομικά.

«Σήμερα ο κόσμος απορρίπτει αυτό το πρότυπο ζωής, αλλάζει τα πολιτισμικά και βιοτικά του πρότυπα. Ζητά καλύτερη ποιότητα ζωής, καλύτερες ανθρώπινες σχέσεις σε μικρότερες κοινωνίες, μεγαλύτερη ασφάλεια και επιστροφή στις ρίζες. Τα κομματικά και τα πολιτικά επιτελεία δεν έχουν διαβάσει προσεκτικά αυτό που συμβαίνει στην κοινωνία μας σήμερα». Πράγματι, τα σημερινά κόμματα φαίνεται ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της Ελληνικής κοινωνίας. Νέες δυνάμεις πρέπει να αναδυθούν και αυτές, όπως υποδηλώνει και το ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΤΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΥ-2012, δεν είναι στον χώρο των σημερνών πολιτικών, ούτε στον χώρο των τραπεζών-επιχειρήσεων, αλλά στον χώρο της ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ και στον χώρο των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών.

Πράγματι ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση, εδώ και χρόνια έχει συντάξει την σύνθεση «ΕΥΡΩΠΗ 2020». Στην Ελλάδα ο ΣΕΒ-ΤτΕ-ΕΕΤ έχει συντάξει την μελέτη «Η Ελλάδα 10 χρόνια μετά», ο ΣΒΒΕ κατέγραψε τα πρακτικά «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 2020» και ο ΣΕΤΕ διαμόρφωσε την «ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 2020», ενώ η Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών-ΠΕΝΑ συντάσσει την πρόταση «ΥΠΑΙΘΡΟΣ 2020», την οποία όπως δήλωσε ο κ. Υπουργός, αφού συμβουλεύθηκε τους συνεργάτες του «δεν την έχουν υπ όψη τους. Η πρόταση ΥΠΑΙΘΡΟΣ 2020 της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών, αφορά στην δημιουργία μιας νέας γενιάς επαγγελματιών αγροτών, ικανής, με οργανωμένη συλλογική δράση σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και, με την μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να προσφέρει αγροτικά προϊόντα πιστοποιημένων προδιαγραφών, που θέλουν οι καταναλωτές, και ανταγωνιστικού κόστους, τα οποία θα προσδιορίζουν, ανά μονάδα προϊόντος την μικρότερη συνολική περιβαλλοντική επιβάρυνση και την μεγαλύτερη δυνατή παραγωγή δημόσιων περιβαλλοντικών αγαθών.

Και για να γυρίσουμε στο θέμα μας. Από όσους ερωτήθηκαν, το 68,2%, δηλαδή περίπου 1.500.000 άνθρωποι,  εκδηλώνουν την επιθυμία να επιστρέψουν στην επαρχία. Η μεγάλη πλειοψηφία αυτών που θέλουν να γυρίσουν, θέλει ν’ ασχοληθεί με τη γεωργία. Τα στοιχεία της έρευνας  επιβεβαιώνουν τα στοιχεία της Εθνικής Στατικής Υπηρεσίας για το 2010 και η  μελέτη της ΠΑΣΕΓΕΣ». Η ΕΣΥΕ για το 2010 έδειχνε αύξηση της απασχόλησης στον αγροτικό τομέα κατά 60.000 θέσεις και η μελέτη της ΠΑΣΕΓΕΣ έδειχνε τον Μαρ 2011 αύξηση της απασχόλησης κατά 33.000 θέσεις εργασίας. Οι ερμηνείες είναι μάλλον απλοϊκές. Ίσως οι αυξήσεις που καταγράφονται να προέρχονται από τον χαρακτηρισμό ως «αγροτισσών» των συζύγων αγροτών. Ίσως η αύξηση να προέρχεται από τη νομιμοποίηση, και επομένως τη καταγραφή, μεταναστών-εργατών ως «αγρότες»... Το παράδοξο πάντως είναι ότι την ίδια στιγμή καταγράφεται συνεχής μείωση των κατ’ επάγγελμα αγροτών. Σήμερα η ΕΕ προτείνει ως «ενεργό αγρότη» όποιον έχει εισπράξεις από αγροτικές επιδοτήσεις πάνω από 5% του συνολικού του εισοδήματος, ενώ η Ελλάδα με νόμο καταγράφει στο πολυδιαφημισμένο Μητρώο Αγροτών, όποιον εισπράττει από αγροτικές εργασίες πάνω από το 35% του συνολικού του εισοδήματος. Είναι αστείο να αυξήσουμε τον αριθμό των αγροτών απλά μειώνοντας το όριο από 51% σε 35% και ίσως αργότερα σε 20% ή σε 5%. Τελικά όλοι θα ονομαζόμαστε «αγρότες»

«Μέχρι σήμερα, ο αγροτικός πληθυσμός είναι δημογραφικά γερασμένος, με το 8% μόνο να είναι κάτω από 30 χρόνων» αλλά ταυτόχρονα, δεν δίνεται καμιά σχεδόν ευκαιρία στους Νέους Αγρότες, ούτε καν στους θεσμικά οργανωμένους Νέους Αγρότες της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών-ΠΕΝΑ, που λειτουργούν σύμφωνα με τις επιταγές του νόμου 3147/2003. Φαίνεται να είναι αποκλεισμένοι από κάθε επίπεδο λήψης αποφάσεων, ενώ από όσο γνωρίζουμε, δεν μετέχουν σε καμιά επιτροπή. Να σημειωθεί ότι ακόμα και όσον αφορά τους νέους Αγροτικούς Συλλόγους προβλέπεται ότι μέλη τους θα είναι και οι συνταξιούχοι ΟΓΑ. Βέβαια οι συνταξιούχοι έχουν πείρα αλλά δεν είναι πλέον επαγγελματίες με αποτέλεσμα τα ενδιαφέροντα τους να περιορίζονται σε ποιο επείγοντα προσωπικά προβλήματα όπως τα θέματα υγείας. Δηλαδή στην λήψη αποφάσεων για το μέλλον των αγροτών το ποσοστό όσων θέλουν και μπορούν να έχουν μέλλον, δεν αγγίζει ούτε καν το 8% συνυπολογιζομένων μάλιστα και των συνταξιούχων ΟΓΑ ίσως να βρίσκεται γύρω στο 4% ή πολύ λιγότερο.

«Μέχρι σήμερα, ο αγροτικός πληθυσμός σε ό,τι αφορά το μορφωτικό επίπεδο, δεν έχει ολοκληρώσει τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση σε ποσοστό πάνω από το 55%». «Στη σημερινή όμως έρευνα, αυτοί που λένε ότι θέλουν να γυρίσουν ή έχουν κάνει κινήσεις για να γυρίσουν, έχουν μεταπτυχιακό τίτλο το 25,4%, ΑΕΙ και ΤΕΙ το 43,5%, επαγγελματικές σχολές, ΙΕΚ κλπ. 17,1%, Λύκειο 8,2%, Γυμνάσιο 1,2% και κανένας δεν έχει μόνο το Δημοτικό. Αυτό σημαίνει, ότι πάνω από 70%, τα 2/3 και πάνω, έχουν υψηλότατη ακαδημαϊκή μόρφωση, είτε πτυχίο ΑΕΙ - ΤΕΙ είτε και μεταπτυχιακούς τίτλους». Πράγματι, αυτό δείχνουν τα στοιχεία. Αλλά για αυτήν την νέα γενιά επαγγελματιών αγροτών, αν γίνει, το θεσμικό και συνδικαλιστικό περιβάλλον που τους περιμένει είναι απελπιστικό και ο επιχειρηθείς εκσυγχρονισμός με τους νόμους για το Μητρώο Αγροτών, για τους Συνεταιρισμούς και για τους Συνδικαλιστικούς συλλόγους, και για τα αντικείμενα των αγροτικών επαγγελμάτων ή ακόμα και για τις δυνατότητες «εξόδου» προς την αγορά των αγροτικών προϊόντων είναι μάλλον αρνητικό. Και μόνο οι εμπειρίες από την αντιμετώπιση της πολιτείας στους σημερινούς Νέους Αγρότες, όπως τις καταγράφει η δημοσιογραφική πένα δεν δείχνει κάποια διαφοροποίηση προς το σωστό ή έστω το καλύτερο για το μέλλον του αγροτικού κόσμου.

Μόνη φωτεινή εξαίρεση είναι η αναγνώριση του δυναμικού/δυνητικού ρόλου των Νέων Αγροτών η στάση του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος έχει δείξει έμπρακτα την ανάγκη υποστήριξης των Νέων Αγροτών.

Δυστυχώς τα μηνύματα φαίνεται ότι δεν τα πήραν στην κυβερνητική πρακτική. Ακόμα και μετά την συζήτηση στην Βουλή στις 8 Σεπ 2011 οι οργανωμένες και αναγνωρισμένες από την Βουλή Οργανώσεις Νέων Αγροτών, μετά από πρόταση βουλευτών, δεν υποστηρίζεται η μόνη θεσμική οργάνωση Νέων Αγροτών, η ΠΕΝΑ. Η κα Μίχου (βουλευτής Πιερίας, ΠΑΣΟΚ) είχε πει (πρακτικά Βουλής): Στο άρθρο 14 προβλέπεται η χρηματοδότηση των αγροτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων από τις εισφορές του ΕΛΓΑ. Θεωρώ ότι μπορεί να συμπεριληφθεί εδώ και η Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών. Αποτελεί το 30% των ενεργών αγροτών και σίγουρα θα είναι το 100% των μελλοντικών αγροτών στη χώρα μας. Έτσι θα αποδείξουμε ότι τους στηρίζουμε έμπρακτα. Χωρίς πόρους, γνωρίζετε πολύ καλά, ότι το δύσκολο έργο τους θα γίνει απλά πιο δύσκολο. Νομίζω ότι αν πραγματικά ενδιαφερόμαστε για τους νέους αγρότες, για την ανάπτυξη της υπαίθρου, για την αύξηση του αγροτικού προϊόντος, αλλά και για την καινοτόμο τους προσπάθεια, θα πρέπει να το δείξουμε έμπρακτα.

«Αξιοσημείωτο είναι ότι το 70,3% θα έφευγε για το ίδιο ή και μικρότερο εισόδημα, αλλά για μια ζωή πιο ανθρώπινη, που μεταφράζεται σε καλύτερη ποιότητα ζωής συνολικά, σε πιο χαλαρούς ρυθμούς, σε μικρότερο κόστος διαβίωσης, σε σχέσεις πιο ουσιαστικές και ανθρώπινες και ενδιαφέρεται  για την καλλιέργεια παραδοσιακών καλλιεργειών (ελιά, λάδι, βιολογικά προϊόντα)  αλλά και για πιο εξεζητημένες και σύγχρονες εναλλακτικές καλλιέργειες». Επί τέλους κάποιος πρέπει να ξεκαθαρίσει ότι το χωράφι δεν είναι εργοστάσιο. Ο Αγρότης είναι ο εξ επαγγέλματος φροντιστής του περιβάλλοντος. Κατ’ αρχήν αγρότης είναι τρόπο ζωής και όχι απλά επιχειρηματικός τομέας. Μάλιστα, ο αγρότης, ζει με την οικογένειά του και εργάζεται στον ίδιο χώρο, και πρέπει να τον χρησιμοποιεί με μεθόδους φιλικές στο περιβάλλον. Εάν το δει μόνο σαν «τι να παράγω για να κερδίσω» τώρα, βραχυχρόνια, υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος να καταστρέψει μακροχρόνια τον χώρο-φυσικό περιβάλλον.

«Εξυγίανση του οικονομικού περιβάλλοντος της αγροτικής ανάπτυξης. Όχι στις ανεξέλεγκτες και απορυθμισμένες αγορές». Οι «Λαϊκές» επονομαζόμενες αγορές είναι μία ελληνική παγκόσμια πατέντα απορύθμισης. Παντού, σε όλο τον κόσμο λειτουργούν επιτυχώς οι «αγορές αγροτών»-Farmers Market. Μόνο στην Ελλάδα τις νοθεύσαμε με επαγγελματίες και εμπόρους, με συνέπεια την πλήρη αναποτελεσματικότητά τους, ούτε οι καταναλωτές ωφελούνται, ούτε οι αγρότες. Τώρα μάλιστα τελευταία, γίνεται συστηματική επίθεση στις μόνες υποδειγματικά λειτουργούσες Αγροτικές Αγορές, τις Αγορές Βιοκαλλιεργητών, εξωθώντας τους αγρότες-παραγωγούς στην συστηματική εξαθλίωση και τον αποκλεισμό των αγροτών από την «έξοδο» των αγροτικών προϊόντων προς τους καταναλωτές. Ακόμα και τα Δημοπρατήρια, που θα έπρεπε να είναι μόνο πρωτοβάθμιοι Συνεταιρισμοί, όπως σε όλη την Ευρώπη, στην Ελλάδα νοθεύονται από την συμμετοχή του Δημοσίου (Περιφερειακό Ταμείο) και των Ιδιωτών (έμποροι). Τελικά μοιάζει να μην έχουν οι λέξεις το ίδιο νόημα και η σύγχυση να «παίζεται» ακριβώς στην χρήση λέξεων, με διαφορετικό όμως νόημα ή περιεχόμενο, το οποίο λειτουργεί τελικά εναντίον των αγροτών και της αγροτικής κοινωνίας.

«Εξυγίανση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας των αγροτών. Να συνενώσουν δυνάμεις, να μειώσουν το κόστος, να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους στις αγορές, να παρέμβουν εξυγιαντικά στο επίπεδο των τιμών, να σαρώσουν την κερδοσκοπία». Η Επιχειρηματικότητα απαιτεί έρευνα και γεωργικές Εφαρμογές, εκπαίδευση και αγροτική επαγγελματική κατάρτιση και υποστήριξη. Τίποτε από τις τρεις προϋποθέσεις της Αγροτικής Επιχειρηματικότητας δεν λειτουργεί αποτελεσματικά υπέρ των αγροτών, για τους αγρότες και, κυρίως, με τους αγρότες. Το ΕΘΙΑΓΕ πέτυχε να παράγει «προαγωγές του προσωπικού του» (πάντα υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις) μακράν των πραγματικών αναγκών των αγροτών, όπως θα έπρεπε να καθορίζονται από τους αγρότες. Δεν λειτουργούν αγροτικά σχολεία & αγροτική κατάρτιση που να προσδιορίζεται ή/& να ελέγχεται από τους αγρότες. Οι Αγρότες δεν υποστηρίζονται από τα κατά τόπους Επιμελητήρια, ούτε έχει επιτραπεί να ιδρυθεί αγροτικό επιμελητήριο.

Θα μπορούσε κάποιος να παραθέσει πληθώρα στοιχείων, που δείχνουν, ότι το τελικό αποτέλεσμα για τους πραγματικούς αγρότες-μέλη των αγροτικών κοινωνιών, ασχέτως των προθέσεων (καλών ή κακών) είναι αρνητικό για τους αγρότες, είναι δυσοίωνο για τους νέους γενικά και ιδιαίτερα δυσμενές για τους Νέους Αγρότες. Οι μισοί που θέλουν να γίνουν αγρότες, απλά δεν ξέρουν και προσπαθούν να ξεφύγουν από την τραγική κατάσταση του αστικού χώρου, που βιώνουν και ξέρουν.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382