Ανακύκλωση

Όταν λέμε ανακύκλωση μπαταριών στο μυαλό όλων έρχεται αμέσως ο φιλικός διάφανος κύλινδρος που μας υποδέχεται σχεδόν σε κάθε είδους καταστήματα. Όμως μπαταρίες δεν έχουν μόνον οι προσωπικές μας μικροσυσκευές και τα παιχνίδια. Μπαταρίες έχουν από τα μηχανάκια μέχρι τα διαστημόπλοια! Τι γίνεται με ολόκληρο αυτό τον όγκο μπαταριών και τα βαρέα μέταλλα και τα χημικά που περιέχουν;

Η ΑΦΗΣ είναι ο φορέας που οργανώνει και συντονίζει πανελλαδικά τις ενέργειες που αφορούν την διαδικασία της ανακύκλωσης μπαταριών. Συγκεκριμένα συντονίζει:
Την τοποθέτηση ειδικών κάδων για την εναπόθεση των χρησιμοποιημένων μπαταριών, σε σημεία εύκολα προσβάσιμα στον καταναλωτή (supermarket, Δήμους, σχολεία, Δημόσιους οργανισμούς, εμπορικά καταστήματα, ιδιωτικές επιχειρήσεις κλπ.

• Την συλλογή των μπαταριών από τους κάδους συλλογής και μεταφορά τους σε ειδικούς χώρους αποθήκευσης

• Την διαλογή των μπαταριών ανά τύπο μπαταρίας

• Την αποστολή τους σε εργοστάσια του εξωτερικού όπου γίνεται η ανακύκλωση με φιλικό τρόπο προς το περιβάλλον και ανακτώνται τα βασικά μέταλλα.

• Την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πολίτη για το νέο πρόγραμμα της ανακύκλωσης μέσω των Μαζικών Μέσων Ενημέρωσης και προωθητικών ενεργειών.

• Την συστηματική παρακολούθηση των παραπάνω διαδικασιών ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη συλλογή των χρησιμοποιημένων μπαταριών με το ελάχιστο δυνατό κόστος.

Η ΑΦΗΣ Α.Ε. ξεκίνησε το πρόγραμμα ανακύκλωσης το 2005 και μέχρι σήμερα καταγράφηκαν από κάθε γωνιά της Ελλάδας χιλιάδες συμμετοχές για κάδους ανακύκλωσης μπαταριών και συγκεκριμένα από Δήμους, Κοινότητες, Δημόσιους φορείς, Στρατιωτικές Μονάδες, Σχολεία, Περιβαλλοντικές Οργανώσεις, Επιχειρήσεις, Εμπορικά καταστήματα, Σουπερμάρκετ, Ξενοδοχεία και Νοσοκομεία. Παράλληλα χιλιάδες ενθουσιασμένοι καταναλωτές επικοινωνούν καθημερινά μαζί μας για να πληροφορηθούν σε ποια σημεία υπάρχει κάδος ανακύκλωσης στην γειτονιά τους προκειμένου να αφήσουν τις μπαταρίες τους ή για να εκφράσουν τη συμπαράστασή τους στο πρόγραμμα ανακύκλωσης της ΑΦΗΣ. Γενικά το ενδιαφέρον και τα ενθουσιώδη σχόλια που εισπράττουμε καθημερινά από αμέτρητους πολίτες κάθε ηλικίας ξεπέρασαν τις πιο φιλόδοξες προβλέψεις μας.

Σήμερα οι κάδοι της ΑΦΗΣ βρίσκονται σε πάνω από 52.000 σημεία πανελλαδικά, σε όλους ανεξαιρέτως τους νομούς, υπερκαλύπτοντας ήδη τον στόχο των 10.000 κάδων που είχε τεθεί για να καλύψουμε. Αναλυτικά, 8.810 κάδοι βρίσκονται σε Δήμους, Κοινότητες, Δημόσιους φορείς, Στρατιωτικές Μονάδες, κ.α. 13.000 σε σχολεία, 12.100 σε επιχειρήσεις, (Νοσοκομεία, Τράπεζες, Ξενοδοχεία, Βιομηχανίες, Εμπορικές εταιρείες κ.α.) σε πολλές αλυσίδες σουπερμάρκετ, σε όλα τα καταστήματα τηλεπικοινωνιών καθώς και σε χιλιάδες εμπορικά καταστήματα με ηλεκτρικά /ηλεκτρονικά είδη, φωτογραφικά είδη, ακόμα και καφετέριες, βιβλιοπωλεία και γενικά όπου υπάρχουν ευαισθητοποιημένοι πολίτες που ενδιαφέρονται. Ο αριθμός των κάδων που έχουν τοποθετηθεί μέχρι σήμερα δείχνει μια πολύ αισιόδοξη εικόνα για τη χώρα μας σε σύγκριση με αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς φορείς που έχουν ξεκινήσει τα προγράμματα ανακύκλωσης πριν από 7 έως 15 χρόνια και μας φέρνει στην δεύτερη θέση στην Ευρώπη (σε απόλυτα νούμερα) μετά από την Γερμανία. Σε τοποθετήσεις κάδων κατά κεφαλή η Ελλάδα είναι μακράν πρώτη.

Η συλλογή των μπαταριών συνεχίσθηκε με αυξανόμενους ρυθμούς φθάνοντας το 2010 τους 712 τόνους (περίπου 28.500.000 φορητές μπαταρίες) παρουσιάζοντας αύξηση κατά 13% έναντι του 2009. Το ποσοστό συλλογής ανέρχεται στο 33% των μπαταριών που διακινήθηκαν στην Ελληνική αγορά μέσα στο 2010, ένα σημαντικό επίτευγμα, σε σχέση με τις επιδόσεις των άλλων Ευρωπαϊκών Φορέων. Σημειωτέον ότι οι Στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς όλα τα κράτη μέλη καθορίζουν τη συλλογή φορητών μπαταριών στο 25% μέχρι το 2012. Η Ελλάδα ήδη υπερκάλυψε το στόχο της 4 χρόνια νωρίτερα.

Η εκστρατεία ενημέρωσης συνεχίζεται με νέα τηλεοπτική καμπάνια και όπως ήταν αναμενόμενο η ανταπόκριση είναι μαζική, πρωτοστατούντων των σχολείων. Οι μαθητές είναι αποδεδειγμένα σημαντικοί χρήστες μπαταριών και συνάμα είναι οι αυριανοί πολίτες που είναι σκόπιμο να γαλουχηθούν από νεαρή ηλικία στην αναγκαιότητα της ανακύκλωσης και στον σεβασμό προς την φύση.
Αίτηση κάδου  / πληροφορίες http://www.afis.gr/

Ιστορικό
Ποιος ανακάλυψε τις μπαταρίες
Οι φυσικοί Luigi Galvani (1737-1798) και Alessandro Cont di Volta (1745-1827) ήταν οι πρώτοι επιστήμονες που ασχολήθηκαν με τα φαινόμενα του ηλεκτρισμού. Οι δύο αυτοί πρωτοπόροι επιστήμονες έμειναν στη ιστορία και προς τιμήν τους οι λέξεις όπως "γαλβανικό στοιχείο" και "βολτ" φέρουν τα ονόματά τους.

Χρησιμοποιώντας μία απλή μηχανή παραγωγής στατικού ηλεκτρισμού παρατήρησαν πρώτοι τα ηλεκτρικά φαινόμενα και τις επιπτώσεις τους στους ζωντανούς οργανισμούς. Το 1780 ο Volta κατασκεύασε και την πρώτη απλή μπαταρία. Η κατασκευή ήταν ιδιαίτερα απλή και αποτελείτο από πλάκες ψευδαργύρου και χαλκού τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη, ενώ ενδιάμεσά τους είχαν τοποθετηθεί χαρτόνια βουτηγμένα σε διάλυμα άλατος.

Αυτή η "στήλη του Volt" παρήγαγε ηλεκτρικό ρεύμα όταν οι πλάκες συνδεόνταν με ένα σύρμα.


Είδη μπαταριών
Με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας αυτή η "ηλεκτρική στήλη" εξελίχθηκε καθώς οι ανάγκες του ανθρώπου για αποθήκευση ενέργειας συνεχώς μεγάλωνε. Έτσι δημιουργήθηκαν δυο βασικά είδη μπαταριών. Οι πρωτογενείς που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις συνηθισμένες ηλεκτρικές συσκευές, στο φωτογραφικό εξοπλισμό, στα ρολόγια, στους υπολογιστές και σε πολλές άλλες χρήσεις της καθημερινής μας ζωής και δευτερογενής που είναι συνήθως βιομηχανικής χρήσης.

Πρωτογενείς μπαταρίες
Οι περισσότερες πρωτογενείς μπαταρίες έχουν σχήμα και μέγεθος ώστε να προσαρμόζονται σε οποιαδήποτε συσκευή. Είναι κυλινδρικές, επίπεδες ή σε σχήμα κουμπιού με χωρητικότητα κάτω από 20 Ah. Είναι εύκολες και απλές στην χρήση και έχουν λίγες απαιτήσεις στη συντήρηση. Έχουν αξιοπιστία και αποδεκτό κόστος σε συνάρτηση με καλή διάρκεια ζωής.

Κυριότεροι τύποι πρωτογενών μπαταριών:

• Ψευδαργύρου / 'Aνθρακα (Zn/C): οι γνωστές σε όλους απλές μπαταρίες. Για τις απλούστερες χρήσεις και με τη μικρότερη διάρκεια ζωής.
• Ψευδαργύρου / Χλωριδίου (Zn/Cl): με λίγο μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Χρησιμοποιούνται εκεί που υπάρχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις σε ενέργεια.
• Αλκαλικές Μαγγανίου: με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από τα δύο προηγούμενα είδη. Είναι μάλιστα και φιλικότερες προς το περιβάλλον.
• Αργύρου: συνήθως κομβιόσχημες, περιέχουν οξείδιο του αργύρου, και χρησιμοποιούνται κυρίως σε ρολόγια.
• Λιθίου: μεγάλης διάρκειας ζωής, περιέχουν μεταλλικό λίθιο και χρησιμοποιούνται ευρέως στον φωτογραφικό εξοπλισμό και στα κινητά τηλέφωνα.
• Ψευδαργύρου - αέρα: επίσης κομβιόσχημες, έχουν την καινοτομία οτι αντί θετικού πόλου, χρησιμοποιείται το ατμοσφαιρικό οξυγόνο.
• Υδραργύρου: με οξείδιο του υδραργύρου, χρησιμοποιείται κυρίως σε ιατρικές συσκευές, όπως ακουστικά βαρυκοΐας. Δυστυχώς, ο υδράργυρος που περιέχουν είναι επικίνδυνος για το περιβάλλον.

Δευτερογενείς μπαταρίες
Οι δευτερογενείς μπαταρίες είναι οι μπαταρίες που μπορούν να επαναφορτίζονται ώστε να χρησιμοποιούνται ξανά κα ξανά.

Κυριότεροι τύποι δευτερογενών μπαταριών:

• Επαναφορτιζόμενο σύστημα νικελίου - καδμίου (Ni-Cd): Οι πρώτες επαναφορτιζόμενες μπαταρίες που φτιάχτηκαν ποτέ. Χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικά εργαλεία, φορητά τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές, παιχνίδια, κ.λ.π., με διάρκεια ζωής 4-5 χρόνια. Δυστυχώς το κάδμιο είναι βλαβερό. Έτσι γίνονται προσπάθειες να απομακρυνθεί αυτό το είδος μπαταρίας από την αγορά, και όπου είναι δυνατόν να αντικατασταθεί

• Επαναφορτιζόμενο σύστημα μολύβδου (Pb): Η ανακάλυψή τους έφερε την επανάσταση στην αυτοκινητοβιομηχανία, αφού οι περισσότερες μπαταρίες αυτοκινήτων ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Δυστυχώς ο μόλυβδος είναι και αυτός επικίνδυνος για το περιβάλλον, γι αυτό γίνεται ήδη προσπάθεια να συλλέγονται οι άδειες μπαταρίες από τα συνεργεία αυτοκινήτων, και να στέλνονται για ανακύκλωση.

• Σύστημα νικελίου - μετάλλου υδριδίου (NiMH): Οι μπαταρίες αυτού του τύπου, είναι φιλικότερες προς το περιβάλλον από τις Ni-Cd με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και τείνουν να τις αντικαταστήσουν

Οι επαναφορτιζόμενες μπαταρίες παρουσιάζουν πολλά πλεονεκτήματα, οικονομικά και τεχνολογικά. Η ίδια μπαταρία μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές, κάνοντας απόσβεση του κόστους αγοράς της πολύ γρήγορα. Λειτουργούν σε υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες και έχουν πολύ υψηλή απόδοση στο μεγαλύτερο μέρος της λειτουργικής τους ζωής.

Ο κύκλος ζωής
Κάθε μπαταρία έχει ένα "κύκλο ζωής" ο οποίος ξεκινάει από το εργοστάσιο κατασκευής της και τελειώνει με όποιον τρόπο που επιλέξει ο καταναλωτής που την έχει στα χέρια του.
Όταν η μπαταρία αδειάσει και την πετάξουμε στα σκουπίδια. διακόπτουμε τον κύκλο ζωής της, χάνουμε πολύτιμες πρώτες ύλες και κατά συνέπεια ενέργεια, ενώ κάποια στοιχεία της μπορούν να περάσουν στον υδροφόρο ορίζοντα με επικίνδυνες επιπτώσεις για την υγεία του ανθρώπου. Αντίθετα, αν ρίξουμε την άδεια μπαταρία στους κάδους συλλογής, ο "κύκλος ζωής" της μπαταρίας συνεχίζεται, τα βασικά στοιχεία της ανακυκλώνονται για να καταλήξουν στην παραγωγή νέων μπαταριών ή άλλων προϊόντων.



Προστασία Περιβάλλοντος
Η εποχή που ζούμε είναι η εποχή των μεγάλων επιτευγμάτων της τεχνολογίας. Όμως οι ανάγκες σε πρώτες ύλες διαρκώς αυξάνονται, και ο κίνδυνος για την καταστροφή του περιβάλλοντος διαρκώς μεγαλώνει. Αρκετά από τα μέταλλα που χρησιμοποιούμε καθημερινά είναι συστατικά του φλοιού της γης, και όχι συνθετικά παρασκευασμένες χημικές ουσίες και για το λόγο αυτό δεν διασπώνται.

Οι ζωντανοί οργανισμοί τα απορροφούν με το νερό, τον αέρα και την τροφή και δύσκολα μπορούν να τα αποβάλλουν. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται βιοσυσσώρευση, και προκαλεί μεγάλο προβληματισμό στους περιβαλλοντολόγους. Αρκετές δηλητηριάσεις έχουν κατα καιρούς καταγραφεί σε διάφορες χώρες στο παρελθόν, με αιτία τα βαρέα μέταλλα, και κάποια από αυτά, όπως το κάδμιο που θεωρούνται καρκινογόνα.

Η εξόρυξη των βαρέων μετάλλων από τον φλοιό της γης θα συνεχίζεται, για την κατασκευή όχι μόνο μπαταριών, αλλά και πολλών άλλων προϊόντων. Ανακυκλώνοντας τις μπαταρίες και όποια άλλα υλικά είναι δυνατόν να ανακυκλωθούν, περιορίζουμε την απόρριψη επικίνδυνων λυμάτων στις χωματερές.

Πολύ συχνά στις χωματερές συμβαίνουν ατυχήματα, όπως πυρκαγιές, από τα εύφλεκτα απορρίμματα. Τα μέταλλα που εξαερώνονται κατά την καύση των απορριμμάτων, στην συνέχεια καταλήγουν με την βροχή στο νερό και το έδαφος. Επίσης, τα στραγγίσματα των χωματερών αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα, καθώς μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα. Ανακυκλώνοντας τις μπαταρίες, εμποδίζουμε όλες τις παραπάνω δυσάρεστες επιπτώσεις της απόρριψης των μπαταριών στις χωματερές, προστατεύοντας έτσι την φύση με τον αποτελεσματικότερο τρόπο.

Ακόμη, εκτός από βαρέα μέταλλα, οι μπαταρίες εμπεριέχουν και διαβρωτικά οξέα, τα οποία θα μπορούσαν και αυτά να ξαναχρησιμοποιηθούν. Τα οξέα αυτά είναι βλαβερά, και προκαλούν προβλήματα στους ανθρώπινους οργανισμούς, κυρίως στα μάτια και το δέρμα. Η απόρριψη των μπαταριών στις χωματερές διευκολύνει την απελευθέρωσή τους στο περιβάλλον.

Μείωση σπατάλης ενέργειας.
Η ανακύκλωση είναι μία διαδικασία που πρέπει να γίνει πλέον μέρος της ζωής μας. Εκτός από την προστασία του περιβάλλοντος από ρυπογόνες ουσίες, ακόμη ένα σημαντικό όφελος είναι ο περιορισμός της σπατάλης πρώτων υλών.

Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει σχετική νομοθεσία για τον περιορισμό της αλόγιστης χρήσης βαρέων μετάλλων: απαγορεύτηκε από την 1/1/1993 η εμπορία μπαταριών με ποσότητα υδραργύρου άνω του 0,005% κατά βάρος, και ήδη έχουν θεσπιστεί τα ανώτερα όρια των βαρέων μετάλλων στο νερό, την ατμόσφαιρα και το έδαφος, και οι σχετικές κυρώσεις για τους παραβάτες. Αλλά η πιό σημαντική ενέργεια ήταν η νομοθεσία για την έναρξη των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης σε όλες της χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ανάλογος φορέας στην Ελλάδα για τις φορητές μπαταρίες είναι η ΑΦΗΣ.

Με την ανακύκλωση, ξαναβάζουμε στο ρεύμα παραγωγής τα υλικά που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν. Ειδικά τα μέταλλα ανήκουν στην κατηγορία των υλικών που ανακυκλώνονται σχετικά εύκολα. Μπορούμε με διάφορες βιομηχανικές μεθόδους να τα διαχωρίσουμε, και στην συνέχεια να τα λιώσουμε για να κατασκευάσουμε νέα προϊόντα.

Κατά την εξόρυξη των μετάλλων, σπαταλιέται ενέργεια σε ηλεκτρικό, και αέριο, τόσο για την εξόρυξή τους όσο και για την επεξεργασία των μεταλλευμάτων. Ένα σεβαστό ποσοστό ενέργειας καταναλώνεται για την μετατροπή αυτών των μεταλλευμάτων σε μέταλλα κατάλληλα για την παρασκευή προϊόντων. Υπολογίζεται πως για κάθε τεμάχιο μπαταρίας που ανακυκλώνεται, το ποσοστό της ενέργειας που εξοικονομείται φτάνει έως και το 80%.

Μείωση όγκου απορριμμάτων.
Η μείωση του όγκου απορριμμάτων είναι ακόμη ένα μεγάλο κοινωνικό όφελος της ανακύκλωσης. Οι ήδη παραφορτωμένοι χώροι υγειονομικής ταφής θα δεχόντουσαν καθημερινά πολύ λιγότερα σκουπίδια αν η ανακύκλωση ήταν συνήθεια σε όλους μας. Με την ανακύκλωση δίνεται η δυνατότα στον κάθε πολίτη να μπορεί πλέον ενεργά να προστατεύσει το περιβάλλον του και να διατηρήσει την πόλη του καθαρή.

Ακόμη στους χώρους υγειονομικής ταφής συμβαίνουν ατυχήματα. Σπασμένα γυαλιά και διαβρωμένες μπαταρίες αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για τους υπάλληλους στους χώρους υγειονομικής ταφής. Αυτό συμβαίνει γιατί κάποιες μπαταρίες είναι εύφλεκτες ή ακόμη χειρότερα προκαλούν εκρήξεις αν διαβρωθούν και στοιβαχτούν στις συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και υγρασίας που δυστυχώς συναντάμε στις χωματερές το καλοκαίρι.

Νέες θέσεις εργασίας
Τέλος, ένα ακόμη κοινωνικό όφελος της ανακύκλωσης είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Καθώς οι φορείς υπεύθυνοι για την ανακύκλωση στελεχώνονται, νέες ευκαιρίες δημιουργούνται για τους νέους στον τομέα της ανακύκλωσης.

πηγη: http://www.afis.gr/